GNULinux |
Merhabalar,
Bugünki yazımda size GNU/Linux'tan ve UNIX'ten bahsedeceğim. Öncelikle; Linux bir işletim sistemi değil, UNIX (Aslen Minix) tabanlı bir kerneldir. Yani işletim sistemi çekirdeğidir. Kullanıcıların kendi bilgisayarlarına kurup kullandıkları ise Linux dağıtımlarıdır. (Tabii Linux dağıtımlarının hepsini ifade etmek yerine "Linux" demekte yanlış değildir.) Bunlara örnek olarak: Ubuntu, Fedora, OpenSUSE, Pardus verilebilir. Şu an aktif olan 280+ Linux dağıtım vardır. Peki bu Linux'u kim yazmıştır? Neden yazmıştır? Alameti farikası nedir? Başlıyoruz. Açın ağzınızı uçak geliyor. :) Bilgisayar Bilimleri Profesörü Andrew Tanenbaum bir açık kaynak işletim sistemi olan ve komut, işlev bakımından UNIX'in kopyası olan Minix işletim sistemini geliştirdi. Linux, Findandiya asıllı Amerikalı Bilgisayar Mühendisi Linus Torvalds tarafından 1991 yılında henüz Helsinki Üniversitesi'nde öğrenci iken Intel'in yeni işlemcisi 80386'nın korumalı mod mimarisini denemek üzere işte bu Minix temel alınarak geliştirilmeye başlanmıştır. Bu çekirdek bugünki Linux dağıtımlarının bel kemiğidir. Çekirdek bugün Torvalds'ın 1991 Ağustos'unda Minix kullanıcıları haber grubuna yaptığı duyuru sonucu tüm dünyadan programcılar tarafından geliştirilmektedir. (İlk sürüm [0.1] Aralık '91'ta yayınlanmıştır.) Açık kaynak kodlu özgür bir yazılımdır. Linus Torvalds tarafından yazılan bu çekirdek aynı zamanda GNU projesininde taşıyıcısı olmuştur. GNU için yazılan yazılımlar Linux için kullanılabilir hale getirilmiştir. İşte bu sebeple ortaya kararlı, güçlü ve açık kaynak kodlu bir işletim sistemi çıkmıştır. GNU/Linux olarak ifade edilmesi gereken bu işletim sistemi kullanım kolaylığı sebebiyle sadece Linux olarak ifade edilebilmektedir. Linux güvenlidir. Nitekim çekirdek tüm dünyadan programcılar tarafından incelenip açıkları kapatılmaktır. Linux ucuzdur. İndirmeniz için internet bağlantısı, yazdırmanız için CD yeterlidir. Linux için programlar özgür yazılımdır. Büyük çoğunluğu ücret talep etmez. Dağıtım nedir? Dağıtımlar GNU yazılımlarını ve diğer özgür yazılımları bir araya getiren ve tüm bunları bir Linux çekirdeği ile beraber toplu, derlenmiş halde barındıran işletim sistemleridir. Çoğunluğu yabancılık çekilmeden kullanılabilecek, kolay ve anlaşılır haldedir. Bu dosyaları ISO olarak indireblirsiniz. Açık kaynaklı olması üzerine uygulama geliştirmeyi kolaylaştırmaktadır.Bundan dolayı Linux farklı amaçlar dahilinde kullanılabilir. Sunucularda kullanımı yaygındır. Her amaç için farklı bir Linux dağıtımı bulmak mümkündür. Ev kullanıcıları için openSUSE, Ubuntu, Mandriva , Pardus gibi dağıtımlar yaygınken, sunucularda Fedora, Centos, Debian daha yaygın olup ayrıca eğitim için Edubuntu gibi dağıtımlar da bulmak mümkündür. GNU projesi nedir? 1985 yılında Richard Stallman tarafından ünlü GNU manifestosu yayınlanmıştır. Bu açık kaynak kod konusunda ilk önemli belgelerden biridir. GNU üzerine çalışmalar ise 1983 yılında aynı adlı işletim sistemi üzerinde başlamıştır. Stallman'ın kurduğu FSF (Free Software Foundation - Özgür Yazılım Vakfı) GPL'yi oluşturdu. Bu benzeri yazılımların dağıtılması için hukuki temel oluşturdu. Stallman Linux'a Emacs editörü ve çeşitli derleyicileri vererek önemli katkıda bulundu. Kendisi tüm bu sistem için "GNU/Linux" denilmesini tercih etmektedir. Gerçekte de Linux GNU'dan pek çok şey kazanmıştır. Peki Linux'unda etkilendiği UNIX nedir? UNIX, 1969 yılında, Ken Thompson ve Dennis Ritchie tarafından Bell Laboratuvarları'nda geliştirilmiş, çok kullanıcılı, çok görevli yapıyı destekleyen bir bilgisayar işletim sistemidir. Belirtmek gerekir ki Linux UNIX değildir. UNIX türevidir. UNIX 7. sürümünden beri iki koldan ilerlemektedir. BSD(Berkeley Software Distribution) ve System V. BSD; Berkeley Üniversitesi'nden Ken Thompson ve Öğrenci Bill Joy ve Chuck Haley tarafından kodlandı. Açık kaynak kodlu bu sistem Berkeley öğrencilerine de dağıtıldı. Öğrenciler orjinal kodun büyük çoğunluğunu değiştirdi. Araştırmacılar Vi ve C Shell gibi metin düzenleme programlarını ekleyerek sistemi geliştirdiler. Sanal Bellek, TCP/IP desteği gibi özellikler BSD sürümünden gelmiştir. Linux BSD üzerinden türevlenmiştir. System V ise bundan ticari amaç uman Bell tarafından belli standartlarda geliştirildi. Lisanslandı. Yeni özellikleri güçlü ve güvenilir bir hal alan System V bir süre ticari olarak en çok desteklenen ürün oldu. Tüm System V ürünleri, Bell'de gerçekleştirilen çalışmalar üzerine kurulmuştur. Lisans hakkı UNIX System Laboratories'e aittir. Bunlara örnek olarak AIX (IBM), Digital Unix (DEC), HP-UX (HP), IRIX (SGI), SCO UNIXware ve Sun OS 5.x/Solaris (SUN) verilebilir. GPL nedir? GPL yani General Public License Türkçesi ile Genel Kamu Lisansı. Pek çok özgür yazılım tarafından kullanılan bu lisans yazarı telif hakkı güvencesiyle, başkaları tarafından özgür yazılım düşüncesine aykırı dağıtım yapılmasına karşı korur. Örneğin eğer yazdığınız programı GPL ile lisanslamayıp açık kaynak kodlu şekilde dağıtırsanız büyük şirketlerin bunu beğenip ufak değişiklikler yapıp üstüne üstlük kapalı kaynak kodlu olarak dağıtması durumunda birşey yapamazsanız. İşte bundan ötürü GPL lisansı yukarıda belirttiğimiz üzere Stallman tarafından gelişttirilmiştir. İlk yazımızın sonuna geldik. Hızlı bir giriş yaptığımız bu yazımızda temel bilgilerden bahsettik. Daha sonraki yazımızda Linux kullanmak için sebeplerimizden bahsedeceğiz. Kaynak kod sizinle olsun. Hoşçakalın! Televole tadında Bonus : Richard Stallman halay çekiyor. https://www.youtube.com/watch?v=lrcdhzr2qnk&feature=youtu.be&t=1m2s
0 Comments
|